I        I       I   

EKİPLE YÜRÜYÜŞTE TEMEL KURALLAR VE BAZI ÖNERİLER

Her yürüyüşün kendine özgü kuralları olduğu kadar yürüyüşe katılan kişilerinde dikkat etmesi gereken sorumluluk ve davranış kuralları vardır. Bu nedenle ahenkli ve sağlıklı bir gezinin yürüyüşü için;

Her yürüyüş ekibinin başında bir rehber ve sonunda bir artçı bulunur. Bu kişiler yürüyüş başlangıcında herkese tanıtılır. Yürüyüşe katılan her bir kişi rehberin ve artçının talimatlarına kesinlikle uymak zorundadır.

            Ekip başının görevi yürüyüş rotasını seçmek, yürüyüş temposunu ayarlamak, yürüyüşün güvenliğini sağlamak, molaların sıklığını ve uzunluğunu düzenlemek ve yürüyüş sırasında alınması gereken önemli kararları almaktır. Daima son kararı verme yetkisi her zaman ekip basındadır. Buna göre ekip başı yürüyüş için gereken ayarlamaları bizzat düzenleyerek katılımcılara yürüyüş başlangıcında yapılması ve de yapılmaması gereken bilgileri verir

Yürüyüş temposu katılımcılara göre ayarlanır, şayet katılımcıların fizik kondisyon durumları eşit ya da birbirine yakınsa burada fazla sorun olmayacaktır. Fakat grup içinde dengesizlikler varsa dikkat edilmesi gereken husus temponun ne çok fazla hızlı ne de çok düşük olmaması gerekir ki bu durumda ekip basının hemen arkasında ekibin en tecrübesiz ya da en yavaş kişi veya kişilerinin durumlarına göre tempo ayarlanır. Bu kişiler önceden biliniyorsa ya da yürüyüş sırasında haber verilerek temponun düzeltilmesine yardımcı olunmalıdır. Genellikle denk seviyesi olan bir grupla doğa yürüyüşüne başlanması tavsiye edilir Bunun amacı uyumu sağlamak,,grupta kopmalar ve uyumsuzluklar yaşanmasını önlemektir.

Yürüyüşte ekibin en arkasında ise artçı adı verilen ve grubun sonunu toparlayan ekip başyardımcısı ekipte belirebilecek herhangi bir kopmayı ya da düzensizliği ekip başına iletmeli ya da düzelten kişi yer almalıdır.

Yürüyüş esnasında ekibin temposuna uyulmalı, grup düzenini bozucu hareketlerde bulunulmamalı, keyfi durmalar ve yavaşlamalar yapılmamalıdır. Doğada yapılan yürüyüşün bir yarış olmadığını daima hatırlamalı, yürüyüş esnasında kişiler birbirlerini ve özellikle rehberi geçmemeli ve artçıdan geriye kalmadan tek sıra halinde yürümelidir. Doğa sporları yapanlar paylaşmayı bilmeli ve birbirlerine yardımcı olmalıdırlar.

            Tek sıra halinde ve tempolu yapılan yürüyüşler sonucunda şu kazanımlar elde edilir. Vücut enerjisi düzenli olarak kullanılır, uzun yürüyüşler yapılır, tehlike durumunda kaza olasılığı en aza iner, kullanılan araziye daha az zarar verilir, kişiler birbirlerini daha iyi bir şekilde kontrol edebilir.

Doğa yürüyüşlerinde haberleşme, gelişigüzel bağırarak yapılmamalı söylenecek şey herkesin bir önündekine ya da bir arkasındakine söylemesiyle gerçekleştirilmelidir. Yüksek ses ve bağırma durumu özellikle kış yürüyüşlerinde ses yankılanmasından etkilenen çığ tehlikesi olan yerlerde, taş düşebilecek tehlikeli yerlerden geçerken güvenlik için önemlidir.

Yürüyüşlerde genelde 50 dakikalık bir yürüyüşten sonra 10 dakikalık uzun bir mola verilmelidir. Çok dik ve zorlu etaplarda etabın durumu ve gruba göre 15-30 dakikada bir birkaç dakikalık ara nefes molaları verilebilir. Kısa ve uzun molalarda grup su içmek, besin almak, tuvalet gibi gerekli ihtiyaçlarını karşılayıp yorgunluklarını giderebilirler. Bu tür molalar sırasında terin soğumamasına dikkat edilmelidir. Molalar genellikle düzenli olmalı, gelişigüzel mola verilmemelidir çünkü devamlı durup hareket etmek kişiyi dinlendirmekten çok fiziksel olarak daha fazla yoracaktır.

Yürüyüş sırasında gereksiz iniş ve çıkışlardan kaçınmalı, özellikle 30 dereceyi geçen eğimli yerlerde eğimin etkisini azaltmak için zig-zag (S) çizerek ilerleme yapılması mesafeyi uzatmasına rağmen eğimli yerlerde oluşabilecek kazaları önleme yanında daha az yorulmamızı sağlar. Zig-zagların keskinliği eğimin dikliğine, ekibin kondisyonuna ve arazi koşullarına bağlı olarak arttırılır ya da azaltılır.

            Yamaçlarda yan geçiş yapılırken ayaklar zemine göre şekil alarak yürür, kişiler bunu bilimsel olarak değil de doğal bir tepki şeklinde yaparlar. Herhangi bir zeminde en fazla sürtünmeyi sağlayabilmek için ayak tabanlarının tümünün ( tam taban) yere basmasına gayret edilmelidir. Bunun dışında yamaçlarda yürürken yamaç tarafındaki ayak bir miktar yamaca döndürülerek kestirme denilen yürüyüş (yamacın yönüne göre yan basarak) olası ayak burkulma ve kayma tehlikesi azaltılmalıdır. Yumuşak zeminlerde ayakların kenarları ile zeminde bir basamak oluşturularak daha rahat ve kontrollü yürüyüş yapılır.

            Özellikle dik yerlerde zig-zag (S) yaparak yürünen veya dik iniş çıkış yapılan yerlerde zeminde oynak olan taşlara basılmamasına gayret edilmelidir. Zeminle bağlantısı zayıf olan taş veya kaya parçaları uygulanan baskı neticesinde hareket ederek yuvarlanabilir ve tehlike oluşumuna neden olurlar. Bu gibi tehlike oluşacak durumlarda tas düşürüldüğü takdirde ‘Taş’  diye bağırarak tehlikeyi katılımcılar birbirlerine haber vermelidir.  Bu uyarıyı alan ekip elemanları ise taşın düşüş yönünü bir an önce anlamaya çalışarak, kendilerine çarpmasını engellemeye çalışırlar.

            Katılımcılar yürüyüşte yüksek sesle bağırarak ve arkaya dönerek konuşmamalı, bu durumlar tempoyu düşürmektedir.Farkında olmadan bölünmeler yaşanmaktadır, dikkat dağılması nedeniyle kaza riski artmaktadır. Katılımcılar daima rehberin komutlarını duyabilmelidir. Özel durumlarda tek kulaklıkla müzik dinleyebilir ancak bu durum dikkat dağılması ve kaza riskinin artmasına neden olabileceğinden önerilmemektedir.

            Sigara alışkanlığı olan katılımcılar eğer rehber tarafından başka bilgi verilmediyse sadece molalarda ve diğer yürüyüşçüleri rahatsız etmeyecek şekilde sigara içebilirler. Bu kural, yürüyüşün yapıldığı yerin özelliğine göre rehber tarafından bildirilmelidir. Yürüyüş yapan katılımcıların faaliyet esnasında dikkati dağılabileceği için ve herhangi bir kötü durumla karşılaşmamak için özellikle yangına hassas bölgelerde sigara içilmemesi tavsiye edilmelidir. Alkol alımı genellikle tavsiye edilmez. Kamplı etkinliklerde faaliyet sonrası kullanımında tolerans tanınabilir. Faaliyetlerde alınan alkol, kan dolaşımını arttırıp başta bir sıcaklık verirken, damarların genişlemesine neden olmakta,ısı kaybını arttırmakta, ve üşümeye, dikkati azalmasına ve su kaybına neden olmaktadır.

            Rehber; faaliyete katılanlara parkurun durumunu anlatmalı, katılımcılar bilmedikleri bir parkura rehbersiz gitmemeli, mümkünse profesyonel kişilerden ya da yerel halktan yardım almalı, parkurda önceden keşif yapılmalıdır.

            Molalar sırasında enerji almak için çeşitli yiyecekler yenebilir. Bu yiyeceklerin özellikle karbonhidrat ve glikoz yönünden zengin olmasına özen gösterilmelidir.   Faaliyetlerde kuru üzüm, kayısı, ceviz, fındık, çikolata gibi yiyeceklerin alınması, mineral ve elektrolit dengesini sağlamak için baharatlı tuzlu yiyeceklerin yanında limonlu, vişneli ve benzer mayhoş sıvı içecekler kullanılmalıdır. Yürüyüş sırasında terlemeyle sıvı kaybı fazla olduğundan bunun tamamlanmasına dikkat etmeli, özellikle kıs koşullarında susuzluk hissi az olmasına rağmen kişi kendisini zorlayarak sıvı alması gerekmektedir. Yüksek irtifalara yapılan yürüyüş ve tırmanışlarda da mutlaka sıvı alımını artırılmalıdır.

            Gezi yeri kadar bu yerde hangi tarih ve iklim şartlarında faaliyet olacağının bilinmesi ve buna göre davranılması gerekir. Kış faaliyeti yapılacak yerin yazın önceden gezilmesi ve iyi bir etüt yapılması daima tavsiye edilir. Dere ve kanyon geçişi olan sulu parkurlara da yazın gitmek yararlıdır. Sulu parkurlarda yanınıza yedek kuru giyecekler alınması ihmal edilmemeli, su geçirmez naylon poşet veya torbalara konularak ıslanmamasına dikkat edilmelidir.

            Faaliyete katılan kişilerin bilinen bir rahatsızlığı varsa (Yükseklik korkusu, tansiyon, şeker, kalp rahatsızlığı vb.) bunlar bilinmeli ve mutlaka rehbere iletilmelidir. Belli bir yaş üstünde olan ve hastalığı bulunanlar kişiler sağlık kontrollerini düzenli yaptırmalı, doktoru izin vermiyorsa faaliyete katılmamalıdır. Fazla ve ağır yemek sonrası hızlı ve ağır yürüyüşler yapılmamalı. Yürüyüş öncesi ve sonrasında susuz kalmamalı çok sıcak havalarda ve saatlerde yürüyüşten kaçınmalı, bir sıkıntı hissedildiğinde mutlaka haber verilmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır.

            Mümkün olduğunca doğaya uyum içerisinde çevreye zarar vermeden hareket edilmeli, yanınızda getirdiğiniz hiçbir çöpü orada bırakmayıp çevrenin kirlenmemesine önem verilmeli ve yürüyüşte ortaya çıkan bütün atıklar geri getirilerek yerleşim birimlerindeki çöplere atılmalıdır.

            Yürüyüşler bazen yorucu olabilir ve çevrenizdeki güzellikleri iyi etüt etmenizi engelleyebilir. Molalar esnasında veya yürüyüşü etkilemeyecek durumlarda kamera, fotoğraf çekimi yaparak ya da etrafı izleyerek doğadaki güzelliklerden faydalanmayı ihmal etmemelisiniz.  

Yürüyüşlerde karlı güneş yansımasının fazla olduğu durumlar ve güneşli havalarda güneş çarpması, cilt yanıkları ve güneş körlüğünden korunmak için şapka, güneş kremi ve güneş gözlüğü kullanılmalıdır.

             Daima kötü koşullar düşünülerek hazırlık ve malzeme temini yapılmalı, belki fazla alacağınız giysi yiyecek ve diğer malzemeler size yük olabilir ama doğada neyle karşılaşacağınızı bilemezsiniz ayrıca grubunuzda ihtiyacı olan birisine de yardımınız dokunabilir.

            Soğuk ve sıcak hava koşullarına karşı tedbir almak unutulmamalı, üşüdüğünüz zaman sıcak sıvılar içilmeli bu durumlarda insan dışarıdan değil içten daha iyi ısınır. Susamasanız dahi kendinizi zorlamalı ve içeceğiniz sıvının vücut sıcaklığından aşağı olmamasına dikkat etmelisiniz.

            Genellikle yürüyüşlerde oluşan kazalar dikkatsizlik ve özellikle dönüşlerde acele etmek sonucu meydana gelir. Bu yüzden yürüyüşlerde dikkatli olunmalı hiçbir faaliyet önemsiz değildir ve kişiler tehlikeli durumlarda mutlaka birbirlerini uyarmalıdır.

            Yürüyüşleri esnasında yörenin köpekleri tedirginlik yaratabilmektedir. Bu tedirginliğin yaşanmaması için özellikle hayvan sürülerinden uzak durulmalıdır. Köpeklerle karşılaşıldığı takdirde ise panik yapmamalı ve kaçmaya çalışılmamalıdır Ani hareketlerden ve özellikle de köpeğe taş atmaktan kaçınılmalıdır. Yavaşça yön değiştirip sürünün uzağından geçmektir.

BATON:

            Doğa yürüyüşlerinde kullandığımız baton; çevremizde kullanımını değişik şekilde gördüğümüz değnek, baston türevi fakat işlevi, şekli farklı olan yardımcı malzemelerden birisidir. Uzun süreli, aşırı yorucu aktivitelerdeki en önemli yardımcılardan birisidir. Yapılan çeşitli araştırmalarda baton kullanımının her adımda 5 ile 8 kg. arasında bir yükü bacaklarımızdan aldığı belirtilmektedir Bir faaliyette baton kullanımını yaklaşık % 25 enerji tasarrufu sağlamaktadır.  Yapmış olduğunuz etkinliğin süresine göre düşündüğünüzde tonlarca yükü taşımaktan kurtulduğunuzu görebilirsiniz.  

Yürüyüşte ve dağcılıkta baton kullanmak zarar görmüş eklemlerin iyileşmesini sağlamasa da bu tip kötü rahatsızlıkların önlenmesine önemli bir katkıda bulunabilir. Baton kullanımı eklem sakatlıklarını önlemenin dışında yükün vücudumuzun alt ve üst kısımları arasında daha eşit dağılmasını sağlayarak enerjimizi daha verimli kullanmamızı ve böylece daha geç yorulmamızı sağlar.